Depresja dotyka coraz częściej seniorów….powód? Poczucie osamotnienia
Cechy depresji to m.in.: lęki, obniżenie nastroju, działania psychoruchowe, zaburzenia funkcjonowania dzień-noc.
Depresja u osób starszych jest przyczyną samobójstw aż trzy razy częściej niż osób w młodym wieku. Najczęściej występujące czynniki mające wpływ na wystąpienie depresji:
- Czynniki psychospołeczny :
- nagła utrata sprawności fizycznej występująca po chorobie ( udar, stwardnienie rozsiane, chorobie Parkinsona) idąc dalej większa współzależność od osób co skutkuje częstszym popadaniem w stan depresji.
- Samotność (śmierć współmałżonka) – Ponad 16 % osób po śmierci współmałżonka cierpi na depresję. Za normalne uznaje się tego typu smutek w tej grupie wiekowej po stracie.
- Izolacja( wycofanie się z kontaktów społecznych, samotność)
- Lęk przed zdiagnozowaniem ciężkiej choroby ( np. choroby nowotworowej)
- Opieka nad przewlekle chorym – pełnienie roli opiekuna osoby chorej jest przyczyną depresji ponad 70 % przypadków.
- Złość, irytacja – związana ze zmianą starzejącego się organizmu.
- Czynniki biologiczne:
- Utrata pamięci ( choroba otępienna, choroba Alzheimera), osoby starsze mogą mieć problemy z koncentracją i pamięcią krótkotrwałą. Przykłady ćwiczeń usprawniających myślenie i pamięć: mnemotechniki – ćwiczenia poprawiające zapamiętywanie oraz lepszy sposób kojarzenia ich z innymi rzeczami ( na zasadzie skojarzeń) . Skojarzenia to metoda bardzo przydatna do zapamiętywania imion lub adresów. Wyobraźmy sobie, że musimy zapamiętać adres restauracji – ul. Wioślana 8. Wówczas ulicę Wioślaną możemy skojarzyć z Wisłą, po której płyniemy w łodzi o kształcie ósemki i wiosłujemy dużym wiosłem. Nazwę Wioślana kojarzymy wówczas z wiosłem, którym wiosłujemy po Wiśle.
- Czynniki somatyczne ( chudnięcie, brak apetytu, zaparcia) – w starszym wieku problemy z metabolizmem mogą mieć różne przyczyny. Zła dieta, choroba nowotworowa, skutki przyjmowania leków itp.
- Brak aktywności fizycznej – regularna aktywność fizyczna zwiększa ogólny fizyczny i psychiczny dobrostan organizmu.
- Przyjmowane leki
- Choroba
- Przewlekły ból – bóle reumatyczne
- Przewlekłe infekcje – niedobory witamin, zaburzenia oddechowe, problemy z tarczycą.
Objawy depresji u osób starszych :
- Psychiczne:
•zaburzenia woli: osłabienie chęci życia (lub utrata tej chęci), brak celów, problemy z podejmowaniem decyzji,
•zaburzenia intelektu: nowy sposób myślenia o sobie i świecie (krytyczny, szukający w sobie winy, nie widzący sensu w niczym).
- Objawy somatyczne:
•wczesne budzenie się lub nadmierna senność. Często są to subiektywne odczucia, trudne do zbadania w grupie chorych. Częściej skarżą się kobiety.
•brak apetytu, wymioty, zgaga, zaparcia, biegunki
•obniżenie popędu seksualnego
•zmiana w ruchach (spowolnienie lub nadmierność). Obniżona sprawność tzw. funkcji wykonawczych u starszych osób wiążę się z depresją. Do spowolnienia psychoruchowego, dochodzi też gorsza fluencja słowna.
•płaczliwość, obniżenie nastroju
•brak zainteresowań dawnym hobby itp.
•pogorszenie kondycji
•bóle głowy, karku, stawów, brzucha
Rzeczą, na którą trzeba zwrócić też uwagę są urojenia i omamy (wzrokowe i słuchowe) u seniorów – lęk z tym związany i wahania nastroju przyczyniają się do wystąpienia depresji. Ten typ depresji psychotycznej jest ściśle związany z ryzykiem samobójstw.
Formy pomocy przy depresji osób starszych :
- Aktywność fizyczna – są nieocenionym źródłem radości oraz poprawiają sprawność mięśni. Więcej tlenu przedostaje się do organizmu przez co nasze komórki sprawniej funkcjonują. Ćwiczenia dla seniorów powinny być zgrupowane w trzech kategoriach: ćwiczenia wytrzymałościowe, ćwiczenia siłowe, ćwiczenia rozciągające, równoważne i koordynacyjne.
- Uniwersytety Trzeciego Wieku, Interdyscyplinarna Szkoła Promocji Zdrowia – W badaniach przeprowadzonych przez UTW wynika, że nauka wpływa pozytywnie na wigor uczestników.
- Ogrody terapeutyczne, naturoterapia – to przestrzenie , na które kładzie się nacisk w szpitalach czy domach opieki dla seniorów. Sukcesem, który poprawia samopoczucie chorego będzie podnieść kasztana chorą ręką, poprawne policzenie liści akacji itp.
- Muzykoterapia – ta forma terapii integruje z innymi , poprawia samoocenę, samopoczucie. W depresji osób starszych muzyka bardzo pozytywnie koreluje z wyciszeniem co prowadzi do obniżenia wewnętrznego niepokoju, lęku.
- Hospicja, domy opieki – które zapewniają opiekę pacjentom jak również rodzinie. Najważniejsze w tej opiece to zaspokojenie emocjonalne, jak radzić sobie z nagromadzonymi emocjami . Informacji lekarze nieraz pełnią funkcję informacyjną.
- Poradnie zdrowia psychicznego, poradnie chorób metabolicznych dla osób starszych.
- Psychoterapia – spotkania z terapeutą pozwolą choremu oraz rodzinie zorganizować rytm dnia, odpowiednie podejście do problemu, problemy ze snem. Są także dobrą drogą do kontaktów z innymi, wyjście z izolacji. Są także grupowe zajęcia pomagające uporać się z lękami i spadkami nastroju.
- Farmakoterapia – powinna być połączona z psychoterapią.